Er zijn de afgelopen jaren al tientallen woningen volgens het Ekowood Woonconcept gebouwd: onder meer een schuurwoning, een hofje met 29 woningen en diverse particuliere woningen. Vooral in Limburg. Maar recent zijn de Pakhuizen in Leeuwarden opgeleverd, vijf grondgebonden woningen met een constructie van HSB volgens het Ekowood-principe en gevels van hout en ClickBrick. En in Amsterdam is het achtlaagse gebouw Switi in voorbereiding, met 45 appartementen en 24 rijwoningen.

Over Ekowood kun je op verschillende manieren vertellen. Deel van de geschiedenis is in ieder geval Martijn van Toor, één van de vijf eigenaren van Ekowood Houses, die zes jaar geleden de ontwikkelaar Brummelhuis in Deventer overnam van BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, waar hij de twintig jaar voorafgaand gewerkt had. Brummelhuis ontwikkelt op kleine schaal particuliere woningen op maat. Een blik op de site doet vermoeden dat het bedrijf een soort catalogus-bouwer is, maar dat is volgens Van Toor juist niet het geval. ‘Voor de meeste mensen die een huis willen gaan bouwen is het te ingewikkeld om helemaal vanaf nul te beginnen. Daarom bieden we veel voorbeelden ter inspiratie aan op onze website en een configurator. We hebben eigen architecten in dienst die woningontwerpen op maat maken, inclusief kosten. Zo komen klanten niet voor onprettige verrassingen te staan’, aldus Van Toor. Een netwerk van aannemers, vaste partners, bouwt de huizen.

Door-en-door biobased
Van Toor: ‘Onze partner in het zuiden, Verhaegh Bouwbedrijf in Grashoek, was bezig met een woningbouwconcept in hout. Daarmee waren al een aantal huizen gebouwd. Een al ver uitgedacht principe, gebaseerd op een constructieve muren in HSB, aan de binnenkant afgewerkt met OSB met gipsplaten en met aan de buitenkant HDF-plaatmateriaal van Steico. De buitenwanden, binnenwanden en dakelementen worden ter isolatie volgeblazen met houtvezels.’ De gevelbekleding is losmaakbaar van de HSB-buitenmuren. Hierdoor is er veel vrijheid voor wat betreft gevelafwerking en architectuur.

Van Toor: ‘Aan metselen beginnen we niet. Daarvoor gebruiken we het systeem van ClickBrick. Maar we werken bijvoorbeeld ook af met bamboe gevelbekleding, of met verduurzaamd vuren. Gecombineerd met de standaard houtvezelisolatie heb je dan een door-en-door biobased woning. Ik zag daar mogelijkheden in. Vooral vanwege de duurzaamheid. Ik woonde vroeger heel behaaglijk in een woning van HSB en tegenwoordig in een huis uit de negentiende eeuw, dat is ook voornamelijk van hout. We zijn dat natuurlijke materiaal in de loop van de tijd een beetje vergeten. Daar moeten we naar terug.’ Begin 2020 werd de naam Ekowood Houses ingevoerd voor het houtbouwconcept. Samen met een aantal andere investeerders (waaronder Verhaegh) werd in Beringe, een plaatsje in de nabijheid van het Limburgse Grashoek, een fabriekshal gehuurd. Daar worden nu de houten huizen grotendeels geprefabriceerd om op de bouwplaats in elkaar gezet te worden. Van Toor: ‘We werken in 2D, absoluut. Modulaire bouw? We willen toch niet dat mensen in Nederland binnenkort allemaal in een soort containers gaan wonen? Met 2D prefab ben je veel flexibeler en kun je veel comfortabeler plattegronden realiseren.’

Wanddikte en maatvoering
Niet dat alles zomaar mogelijk is. ‘We werken graag met ontwerpers of architecten samen, maar van onze wanddikte blijf je bijvoorbeeld af. Die wordt bepaald door de gekozen opbouw van het HSB-element. Die heeft overigens een RC-waarde van 8.Kom daar maar eens op bij buitenwanden van CLT, daarmoet je altijd nog isolatie voor of achter zetten om aan de BENG-eisen te voldoen. CLT moet je inzetten op plekken waar dat nuttig is. Wij gebruiken het als verdiepingsvloeren. En soms voor stijfheid en stevigheid. In nieuwbouwplan Switi in Amsterdam komen bijvoorbeeld verschillende binnenwanden van CLT. Zo zijn acht lagen mogelijk zonder beton of staal in de kern.’ Opdrachtgever daar is Van Toors oude werkgever BPD, die ook de Pakhuizen in Leeuwarden ontwikkelde. Daarnaast heeft Van Toor ook eigen grondposities waar hij houten woningen ontwikkeld, zoals een project in Wageningen.

De prefab-houtbouwmethode vereist wel een bepaalde maatvoering. Van Toor: ‘Ekowood staat of valt bij seriematige productie. Dan wil je niet te veel afwijkingen hebben. En hout stelt zo zijn eisen. Zo gaan we uit van een bruto hoogte van 2,72 m, dit is de standaard maatvoering van een hele plaat. En met CLT heb je het qua overspanningen bij 6 meter wel zo’n beetje gehad. Bij Switi is dat best een punt van overleg geweest. Een appartement op een grid van 6 x 12 meter is prima comfortabel. Maar om dat oppervlak optimaal te gebruiken houd je weinig bergruimte over. Die hebben we gevonden door rond de houten kern per appartement een royale extra ruimte te realiseren, weliswaar dus niet ín de woning, maar wel met meer ruimte. Dat zijn stappen die opdrachtgevers wel eens lastig vinden.’

Ongelijke behandeling
Van Toor benadrukt de ongelijkheid in behandeling tussen bouwmaterialen in de MPG:‘De Levenscyclusanalyse voor de MPG gaat ervan uit dat hout verbrand wordt en beton en staal zonder energieverlies kunnen worden hergebruikt’. Ook vallen de woningen van Ekowood Houses maar lastig in BENG-termen uit te leggen. Van Toor: ‘We verwarmen onze woningen middels infraroodverwarming. Door de hoge isolatiewaarden van de wanden is meer niet nodig en het is veel goedkoper dan een warmtepomp. Daarbij: infrarood werkt zoals je het als bewoner wilt: je zet de kachel aan en je hebt meteen warmte. Ook anders dan bij een warmtepomp. En het is veel goedkoper in het onderhoud: makkelijk te bereiken, goedkoop te vervangen. Een nadeel is dan weer wel dat je met infrarood niet kunt koelen. Opwarming gaan we tegen met een dag-nachtkoeling en met zonwering, want dat is op de heetste dagen het belangrijkst: de zon buiten houden. Zo lossen we de problemen op die in de BENG aan houtbouw worden toegeschreven.’De ambitie van Ekowood Houses is dat er binnen een aantal jaren enige honderden huizen per jaar uit de fabriek in Beringe rollen.

Dit interview is verschenen in Het Houtblad.
Tekst & fotografie: Jan Maurits Schouten